De productie van het nieuws

De media zijn handig geworden. Het nieuws wordt routinematig gemaakt en het patroontje wordt al aardig voorspelbaar. Je pakt iets wat het wantrouwen van de massa opwekt en zoekt een malloot die een tegengestelde mening heeft en ten slotte laat je ze elkaar in de haren vliegen. Kassa! Het is verantwoorde journalistiek, want je laat twee kanten zien en geeft het publiek te denken en dat zonder dat je er zelf iets van hoeft te weten! Wat worden we toch goed opgevoed door de media. Ik erger me al maanden groen en geel aan het toontje van radiojournalist Jeroen Wielaert, die ongetwijfeld vaak schrijvers heeft horen voorlezen uit eigen werk. Hij heeft zich een toontje aangeleerd. Deze poseur is het culturele paradepaardje van de radiojournalistiek. Hij noemt zichzelf zelfs 'poète maudit' en 'razende reporter'. Wie goed luistert hoort echter de valse metaforen en overslaande cliché's. Het lijkt trouwens wel of de radiojournaals worden geregisseerd door kleuterjuffen. Om de tien minuten wordt er een zogenaamde 'promo' uitgezonden. Dat is een collage van fragmenten van vorige rapportages, waardoor je verschrikkelijk nieuwsgierig moet worden naar de volgende rapportages. Dommer kan het niet. Stel je voor dat de krant af toe tussen de artikelen door een artikel zou plaatsen bestaande uit zinsneden uit vorige kranten. Iedereen zou direct zien dat dit pure papierverspilling is, niemand zou het lezen. Als je naar de radio luistert, kun je dit echter niet overslaan en verspilt de regisseur geen papier, maar jouw kostbare tijd. Het weerbericht heet nu 'Weddernjoes', wat het niveau van het Hilversumse gekneuter laat zien. News of nieuws zijn berichten over iets dat net heeft plaatsgevonden, maar het weer is een voorspelling of forecast. Bovendien staat alles op de 'oewebsaite', want de omroepers zijn met elkaar een dagje de hei op geweest om te oefenen in de Surinaamse 'w'.
De regisseur van de radio vindt ook dat het eigentijdser moet, dus zeg maar Amerikaanser. Wie wel eens naar CNN of liever nog naar Fox News kijkt weet wat dat voorstelt: de presentator is het belangrijkste, het gepresenteerde is bijzaak. Iedereen moet dus weten wie de presentator is, het is alsof hij of zij het nieuws zelf heeft verzonnen en je moet zijn of haar naam weten. Bovendien doen de presentatoren onderling erg amicaal en noemen elkaar nadrukkelijk bij de naam, alsof zij samen de gelukkige elite vormen die door persoonlijke kwaliteiten de onwetende luisteraar moet verlichten.
Dankzij de methode van de media krijgt de massa de indruk alsof elke mening gelijkwaardig is. Voor elke uitspraak is wel iemand te vinden die het tegendeel beweert. Door dit schema komen Geert Wilders (de gebleekte Indo) en Rita Verdonk (de domme cipier) met de regelmaat van de klok als volwaardige deskundigen aan het woord, terwijl ze aantoonbaar nooit iets aan de oplossing van welk probleem dan ook hebben bijgedragen. De regisseur beslist zelf wat nieuwswaarde is, dus wat wij moeten denken en hij baseert zich op wat hij denkt dat we denken. Wat hij zelf niet begrijpt kan hij niet denken, geen wonder dat hij of zij zo'n voorkeur heeft voor arrogante idioten en dat die niet van het beeld of de luidspreker weg te slaan zijn.
De foutjes in de IPCC-rapporten vormen een laatste editie van deze potsierlijke tragedie die 'het nieuws' heet. Alle klimaatsceptici zijn inmiddels weer aan de beurt geweest. Als het nog langer duurt moeten journalisten weer het platteland af op zoek naar verborgen talent. Want dat heb je wel nodig voor kritische journalistiek. We nemen geen waarheden aan, we vragen door. Zou het niet kunnen dat de hele milieubeweging een samenzwering is van linkse krachten? Er zijn mensen die dat denken en iedereen is gelijk, alles is maar een mening. Vast, laten we de Hummer maar alvast bestellen!
De filosoof Jean Baudrillard had het goed gezien: er is geen verschil meer tussen verzinsel en feit. Het loopt allemaal door elkaar. Meneer Van Zon (op zaterdag) en Jeroen Wielaert zijn beide echte schertsfiguren, dus lach erom met een gerust hart. In de humor zit misschien wel meer waarheid dan in de ernst.